گزارش فصلی خرید و فروش با عنوانهای دیگری مانند معاملات فصلی خرید و فروش، گزارشات فصلی موضوع ماده ۱۶۹، صورت معاملات فصلی، گزارشات فصلی و… ذکر میشود.قانون صورت معاملات فصلی در تیر ماه سال 1394 به تصویب رسید و از ابتدای سال 1395 وارد فاز اجرایی شد. هدف اصلی این قانون به گفته سازمان امور مالیاتی افزایش شفافیت اقتصادی و بالا بردن نظم و انضباط مالی است.کلیه اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون که حسب اعلام سازمان امور مالیاتی کشور موظف به ثبت نام در نظام مالیاتی میشوند، مکلفند برای انجام معاملات خود، صورتحسـاب صادر و شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در صورتحسابها، قراردادها و سایر اسناد مشابه درج و فهرست معاملات خود را به سازمان مذکور ارائه دهند. برای این موضوع تنها صورتحسابهای ذکر شده در آیین نامه اجرایی موضوع ماده 95 ملاک است.
📘 ماده ۱۶۹ قانون مالیاتهای مستقیم به زبان ساده
ماده ۱۶۹ مؤدیان را ملزم به ثبت اطلاعات دقیق خرید و فروش، قراردادها و پرداختها در سامانه معاملات فصلی کرده است تا:
- اعتبارسنجی اطلاعات مالی صورت گیرد؛
- از صدور فاکتور صوری جلوگیری شود؛
- تطبیق با اظهارنامه ارزش افزوده برقرار شود.
طبق تبصرۀ ۳ این ماده، عدم ارسال یا ارسال نادرست گزارش، منجر به جریمه ۱٪ مبلغ معامله خواهد شد.
🧮 نحوه ارسال گزارش ۱۶۹ در سامانه مالیاتی
مرحله ۱: ورود به سامانه
ورود به سامانه معاملات فصلی از طریق شناسه ملی و کد اقتصادی.
مرحله ۲: انتخاب فصل مورد نظر
از منوی «گزارش خرید و فروش فصلی»، فصل جاری یا گذشته را برگزینید.
مرحله ۳: بارگذاری اطلاعات معاملات
دو روش:
- ثبت ردیف بهردیف داخل سامانه
- یا استفاده از نرمافزار TTMS برای ارسال فایل XML
مرحله ۴: بررسی خطاها
ارورهای رایج هنگام ارسال:
- شناسه ملی اشتباه
- کد اقتصادی ناقص
- مبلغ منفی یا ناهمخوان با اظهارنامه VAT
- عدم تطبیق تاریخ قرارداد با دوره گزارش
مرحله ۵: تأیید نهایی و دریافت کد رهگیری
پس از تأیید سامانه، گزارش فصلی ثبتشده در بخش “مشاهده لیستها” قابل دانلود و چاپ است.
⚖️ رفع مغایرت و اعتراض به برگ مطالبه ماده ۱۶۹
اگر پس از ارسال گزارش، برگ مطالبه یا اخطار مغایرت دریافت کردهاید:
| نوع مغایرت | علت احتمالی | راهکار |
|---|---|---|
| عدم انطباق با گزارش طرف مقابل | طرف مقابل گزارش را ثبت نکرده یا با مبلغ متفاوت | درخواست بررسی مغایرت در MyTax |
| ثبت اشتباه نوع معامله (خرید/فروش) | اشتباه در فیلد نوع عملیات | ویرایش و ارسال مجدد قبل از پایان فصل |
| ارسال ناقص فایل TTMS | قطع ارتباط در حین انتقال داده | بارگذاری مجدد فایل XML |
| صدور برگ مطالبه ماده ۱۶۹ | عدم ثبت یا خطای سیستمی | اعتراض در MyTax با بارگذاری مستندات معاملات |
🧭 مراحل اعتراض به برگ مطالبه ماده ۱۶۹ در MyTax
۱. ورود به MyTax → پرونده مالیاتی → بخش گزارشهای ماده ۱۶۹
۲. مشاهده برگ مطالبه صادره
۳. انتخاب گزینه “ثبت اعتراض”
۴. درج توضیح و آپلود مستندات (فاکتور، قرارداد، صورتجلسه تحویل کالا و…)
۵. دریافت کد رهگیری و پیگیری نتیجه در بخش «درخواستهای من»
⏰ مهلت اعتراض: ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ برگ در سیستم.
💬 توصیه: در اعتراضات ماده ۱۶۹، تمرکز اصلی باید بر «اثبات واقعی بودن معاملات» از طریق فاکتور رسمی و گزارش فصلی تطبیقیافته باشد.
🛠️ خدمات تخصصی Keeptax برای ماده ۱۶۹
کیپتکس با تیم تخصصی مشاوران مالیاتی، خدمات زیر را ارائه میدهد:
- بررسی مغایرتهای سامانه معاملات فصلی
- تنظیم لایحه اعتراض به برگ مطالبه ۱۶۹
- اصلاح گزارشهای ارسالشده
- درخواست بخشودگی جرائم گزارش دیرهنگام
سوالات متداول گزارش 169
دوره ارسال اطلاعات سه ماهه (فصلی) بوده و می بایست تا چهل و پنج روز (45 روز) پس از پایان هر فصل نسبت به ارسال آن اقدام نمود .
1- روش برخط (online): این روش برای آن دسته از مودیانی می باشد که در سامانه الکترونیکی ثبت نام مودیان ، حداقل مرحله پیش ثبت نام و اعتبار سنجی مربوطه را پشت سر گذاشته و کد کاربری و کلمه عبور مرحله دوم را دریافت نموده اند. برای این دسته از مودیان گرامی با ورود به سامانه، امکان ثبت هر یک از فرم های زیر برحسب نوع اطلاعات فراهم می باشد.
- ثبت گزارش خرید
- ثبت گزارش فروش
- ثبت گزارش اطلاعات پیمانکار در پیمان های بلند مدت
- ثبت گزارش اطلاعات کارفرما در پیمان های بلند مدت
- ثبت گزارش امتناع برای پیش از سال1395
- ثبت گزارش عرضه به مصرف کننده نهایی برای سال 1395
- ثبت گزارش واردات
- ثبت گزارش صادرات
- ثبت گزارش حق العملکاری و مدیریت پیمان
- ثبت گزارش اجاره
- ثبت گزارش پیش فروش
پس از تکمیل اطلاعات هر فرم با استفاده از ثبت نهایی، اطلاعات در سیستم ثبت و تنها یک بار مجوز ویرایش پس از ثبت نهایی به ازای هر رکورد اطلاعاتی امکان پذیر می باشد.
2- روش غیر برخط(offline) : مودیانی که از سیستم های رایانه ای خرید و فروش استفاده می نمایند، می توانند در سامانه اینترنتی سازمان امور مالیاتی قالب مورد نظر این سازمان را با هماهنگی متخصصین مربوطه به ویژه تولید کنندگان این گونه نرم افزارها به طور مستقیم از سیستم کامپیوتری خود دریافت و در قالب مذکور وارد (Import ) نمایند، و با استفاده از نرم افزار کنترلی و ارسال اطلاعات با اتصال به شبکه اینترنت مبادرت به ارسال اطلاعات به طور یکجا نموده و رسید دریافت نمایند.