اظهارنامه مالیات بر ارث فرمی است که از سوی ورثه، به اداره امور مالیاتی تقدیم میشود. در صورتی که ورثه تصمیم داشته باشند برای تقسیم ارث یا انتقال اموال متوفی اقدام کنند، موظف هستند مالیات بر ارث را به دولت بپردازند. پرداخت این مالیات نیز با استفاده از فرم اظهارنامه مالیات بر ارث انجام میشود. این مالیات، به تمام اموال شخص فوت شده به غیر از مواردی که در مبحث معافیت مالیات ارث اشاره شده است، تعلق میگیرد.بر اساس قانون تصویب شده در سال ۱۳۶۶ که مشمولین آن، وراث اشخاص فوت شده قبل از تاریخ ۱۳۹۵/۱/۱ هستند، ورثه وظیفه داشتند حداکثر تا شش ماه بعد از فوت، برای ثبت اظهارنامه مالیات بر ارث اقدام کنند. در غیر این صورت، موظف بودند جریمه مالیات بر ارث را نیز به دولت بپردازند. در مقابل قانون تصویب شده در سال ۱۳۹۴ این مدت را به یک سال تغییر داده است و جریمه را نیز برای وراث مشمول این قانون در نظر نگرفته است. بدیهی است این قانون، وراثی را در بر میگیرد که متوفیان خود را بعد از تاریخ ذکر شده از دست دادهاند.
🧮 نحوه محاسبه مالیات بر ارث (۱۴۰۴)
نرخ مالیات بسته به نسبت وراثت و نوع دارایی متفاوت است:
| نوع دارایی | مالیات برای وراث طبقه اول (فرزندان، همسر) | نسل دوم (نوهها، والدین) | نسل سوم (عمو، دایی…) |
|---|---|---|---|
| وجه نقد و سپرده بانکی | ۳٪ | ۱۰٪ | ۲۰٪ |
| سهام و اوراق بهادار | ۱.۵٪ | ۶٪ | ۱۲٪ |
| املاک و مستغلات | ۱.۵٪ ارزش معاملاتی | ۳٪ | ۶٪ |
| خودرو | ۲٪ | ۵٪ | ۱۰٪ |
| سرقفلی / حق کسب | ۲٪ | ۴٪ | ۸٪ |
📘 توجه: نرخها پس از اصلاحیه قانون مالیاتهای مستقیم (۱۴۰۲) اعمال شدهاند.
🧾 مراحل ارسال اظهارنامه مالیات بر ارث
مرحله ۱: ورود به سامانه tax.gov.ir
روی گزینه «اظهارنامه مالیات بر ارث» کلیک کنید. اگر اولینبار وارد میشوید باید کد ملی و شماره ارثیه را فعال کنید.
مرحله ۲: تکمیل اطلاعات متوفی
نام، تاریخ فوت، شماره شناسنامه و کدملی متوفی را در فرم مخصوص وارد کنید.
مرحله ۳: تعیین وراث و نسبتها
سامانه بهصورت خودکار نسبت وراث را بر اساس گواهی انحصار وراثت مشخص میکند.
مرحله ۴: ثبت داراییها
املاک، وجوه نقد، سهام، خودرو، طلا و سایر داراییها را وارد کنید. برای هر مورد میتوانید مستندات بارگذاری کنید.
مرحله ۵: پرداخت یا اعتراض
پس از محاسبه، مالیات قابل پرداخت نمایش داده میشود.
در صورت وجود مغایرت یا خطا، میتوانید گزینه “اعتراض به مالیات بر ارث” را فعال و اسناد پشتیبان را ارسال کنید.
⏰ مهلت قانونی پرداخت مالیات بر ارث
- ثبت اظهارنامه: حداکثر تا ۱۲ ماه پس از فوت متوفی
- پرداخت مالیات: پس از قطعیشدن اظهارنامه تا ۳۰ روز فرصت دارید
- اظهارنامه اصلاحی: فقط یک بار تا پایان همان سال قانونی امکانپذیر است
تخلف یا تأخیر در تسلیم اظهارنامه موجب جریمه ۱۰٪ مبلغ مالیات قطعی میشود.
⚖️ اعتراض به مالیات بر ارث
-
در صورت محاسبه اشتباه ارزش دارایی یا شمول داراییهای غیرواقعی، میتوانید طبق ماده ۲۳۸ قانون مالیاتهای مستقیم، اعتراض کتبی ثبت کنید.
کیپتکس با استفاده از لایحه رسمی و استعلامات ثبتی، اعتراض را در هیأت حل اختلاف مالیاتی ثبت و پیگیری میکند.
سوالات متداول اظهارنامه ارث
اظهارنامه مالیات بر ارث فرمی است که باید توسط وراث متوفی و حسب شرایط، به صورت حضوری و یا اینترنتی با مراجعه به سامانه مخصوص تکمیل و به سازمان امور مالیاتی ارائه شود تا مالیات بر ارث محاسبه و وراث آن را پرداخت نمایند که جزئیات این امر در متن مقاله آمده است.
ersportal.tax.gov.ir آدرس سامانه اظهارنامه مالیات بر ارث است که لازمه استفاده از آن عضویت در درگاه ملی خدمات مالیات my.tax.gov.ir و دریافت نام کاربری و رمز عبور می باشد که جزئیات این امر در متن مقاله ارائه شده است.
نحوه ثبت و تکمیل فرم ماده 26 و 34 اظهارنامه مالیات بر ارث، حسب شرایط، به صورت حضوری و با مراجعه به اداره امور مالیاتی یا به صورت اینترنتی و با مراجعه به سامانه ersportal.tax.gov.ir می باشد که جزئیات آن در متن مقاله آمده است.
با توجه به اصلاح قانون مالیات بر ارث از سال نود و پنج، مهلت پرداخت مالیات بر ارث و تسلیم اظهارنامه آن، تاریخ انتقال دارایی به وراث بوده و برخلاف گذشته، نیاز نیست که تا با گذشت موعد مقرری از فوت مورث، وراث، موظف به پرداخت مالیات بر ارث و تسلیم اظهارنامه آن باشند. به عبارت ساده تر، یعنی، هر زمان وراث، بخواهند دارایی و ترکه را به خود انتقال داده و اقدام به تقسیم نمایند، باید مالیات آن را بپردازند.